SPOTKANIE Z NIEDŹWIEDZIEM
W campie nad Północną Rzeką, John – rosły Indianin, opowiada historię spotkania oko w oko z niedźwiedziem:
-łapałem ryby, wędziłem je nad rzeką
-wracam do wędzarni, z nową porcją, odchylam płachtę, na wprost, “oko w oko”, stoi niedźwiedź
-spojrzeliśmy na siebie, niedźwiedź opuścił głowę, jakby był zawstydzony
-walnąłem go w szczękę, niedźwiedź padł na ziemię, pozbierał się i uciekł.
Autentyczne. John nie jest “bajkopisarzem”
Później zastanawiałem się, co ja bym zrobił w takiej sytuacji? Nie znalazłem odpowiedzi. Nie mam takiej krzepy jak John. W kraju gdzie mieszkam jest sporo niedźwiedzi. W Górach, na Północy – kilkadziesiąt tysięcy.
Kanadyjskie Parki Narodowe poznały tajemnice zachowania niedźwiedzi, obserwując je od lat. Opracowały zalecenia dla turystów rozpowszechnione w broszurach, które są dostępne w każdej siedzibie Parku Narodowego. Bezpłatnie.
Do rzeczy; mając dostęp do literatury dotyczącej bezpieczeństwa w kraju Niedźwiedzia, pragnę podzielić się informacjami z czytelnikiem polskim, wędrującym po Bieszczadach, Beskidach oraz Tatrach. Jak wiem, nie widziano niedźwiedzi w Sudetach.
Rozróżniamy dwa gatunki niedźwiedzia; czarny oraz brunatny. Brunatny, nazywany w Ameryce Północnej grizzly, jest potężniejszy od czarnego. W Europie występuje niedźwiedź brunatny, który jest kuzynem grizzly’ego, ale jest mniejszy. Wygląd i zachowanie obu kuzynów są podobne.
Podstawowe zalecenia dla wędrujących w Krainie Niedźwiedzia:
- wędrować w grupie czterech, lub więcej, osób
- poruszać się po wyznaczonych szlakach, wędrować w dzień
- jeśli natkniesz się na resztki padniętego zwierza, opuść to miejsce natychmiast. Również gdy zauważysz świeże niedźwiedze odchody. Oznacza to, że niedźwiedź jest blisko.
- wędrując z psem, trzymaj go na smyczy. Puszczony luzem może sprowadzić niedźwiedzia do Ciebie.
- dzieci muszą się trzymać blisko wędrującej grupy
- głośno rozmawiać, klaskać w dłonie, robić hałas, szczególnie na krętych szlakach gdzie można spotkać niedźwiedzia. On również korzysta ze szlaków turystycznych!
- zachować odległość od niedźwiedzicy z małymi na conajmniej 40 m. Zbliżenie, to pewny atak matki, tragiczny w skutkach!
- wędrujący powinien mieć pieprzowy spray, aktualny (nieprzedawniony). Bezpieczne użycie sprayu należy potrenować przed wyprawą. To istotne; – w stresie możliwe jest sprejowanie samego siebie!
Co zalecają Parki Narodowe Kanady w przypadku spotkania z grizzly’m? (kuzynem Europejskiego Niedźwiedzia brunatnego):
Jeśli spotkasz niedźwiedzia, który: jest zaskoczony, defensywny, robi wrażenie nieagresywnego, może zrobić “stójkę” żeby lepiej widzieć. Może prychać, grzebać łapą w ziemi. Są to odstraszajace chwyty.
- Staraj się zachować spokojnie, nie bądź agresywny, nie machaj rękami
- Mów do niedzwiedzia spokojnym głosem. Daj znać że jesteś człowiekiem
- Jeśli niedźwiedź zaczyna zbliżać się do Ciebie, zacznij powoli wycofywać się. Nie odwracaj się plecami, cofaj się bokiem, obserwując
- Jeżeli podchodzi bliżej, zatrzymaj sie, kontynuj “przemawianie” spokojnym głosem, użyj spray, nie dalej niż z odległosci 10 m
- Jeżeli niedźwiedź Cię dotknie, padnij na ziemię, udawaj martwego. Leż aż odejdzie. Leż na brzuchu, nogi rozłożone, ręce założone na kark, ta pozycja zabezpieczy Cię, abyś nie był przekręcony na plecy, zabezpieczy przed zranieniem twarzy.
Prywatny komentarz: nie jestem pewien czy odważyłbym się udawać martwego.
- Jeśli ten chwyt nie spowoduje odejścia niedźwiedzia w ciągu 2-3 minut, nie masz innego wyjścia: WALCZ z niedźwiedziem. Staraj się pokazać wielkim. Walcz, użyj spray.
Jeśli spotkasz niedźwiedzia z wyraźnym agresywnym zamiarem:
- Przemawiaj silnym, zdecydowanym głosem
- Zejdź z drogi
- Jeśli podąża za Tobą, zatrzymaj się, “pokaż, że się nie boisz” (trudna decyzja)
- Krzycz, działaj agresywnie
- Próbuj imitować niedźwiedzia
- Jeśli przybliży się na skuteczną odleglość, użyj pieprzowy spray
- Jeśli nie możesz uciec, NIE UDAWAJ MARTWEGO (bo to jest inna sytuacja, jesteś dla niego ofiarą)
Jak rozpoznać, kiedy niedźwiedź ma agresywne zamiary: śledzi Ciebie poruszającego się po szlaku. Jeśli to możliwe, ucieknij do pobliskiego budynku lub samochodu.
Walcz, krzycz. Użyj gałęzi, kija, kamieni. Daj znać, że nie jesteś łatwą ofiarą. Jeśli masz jeszcze spray, użyj ponownie. Od niedźwiedzia nie uciekaj na długi dystans, dogoni Cię z łatwością. Biega z szybkością do 40 km/godzinę.
Ognisko gdzie przygotowujesz jedzenie, powinno być oddalone conajmniej 40 m od Twego biwaku. Nie trzymaj jedzenia w namiocie. Jeśli to możliwe, najlepiej jest zawiesić żywność na poprzecznej żerdzi (drągu) na wysokości 4 m.
Czytelniku, dzielę sie tymi wiadomościami dla przestrogi i okazania szacunku niedźwiedziowi. Ustąp mu, nie bądź zbyt ciekawski. To dzikie zwierzę, a jego zachowanie i reakcje są nieprzewidywalne.
Ja miałem spotkanie z niedźwiedziem czarnym. Na Północy Kanady, w kampie, rano, otwieram drzwi, niedźwiedź o metr ode mnie. Bardzo szybko, wprost błyskawicznie zamknąłem drzwi. Byłem w komfortowej sytuacji, miałem drzwi, które mnie izolowały. Przez okno obserwowaliśmy niedźwiedzia: odszedł do pobliskiej tajgi.
Koledzy dowcipkowali, “trzeba było mu przyłożyć, jak zrobił to John”. „On chciał Ciebie tylko przywitać, spanikowałeś Leonsky! ”.
Pisząc, i dzieląc się uwagami z nieznanymi turystami, przypomniałem sobie spotkanie jakie miałem w Karkonoszach. Nie, nie z niedźwiedziem. Ostatniego niedźwiedzia zabito w roku 1870 w Obrzim Dule pod Śnieżką.
Wyszedłem ze Schroniska Pod Łabskim Szczytem, z polany wszedłem w las. Wąski szlak do mostku, dalej do Szklarskiej. Był dzień. Za zakrętem natknąłem się na stado muflonów. Przewodził solidnych rozmiarów samiec. Rogi miał mocarne. Stado składało się z około siedmiu sztuk.
Zatrzymałem się, muflon przewodnik i całe stado zatrzymało się również. Trwało może 3 sekundy wzajemne mierzenie się. Zauważyłem, że samiec opuszcza głowę. Nie miałem wątpliwości: jak mnie huknie, zegnie mi kolana w drugą stronę.
I właśnie w tej 3-ciej sekundzie podjąłem decyzję zejścia z drogi. Zszedłem bez pośpiechu do lasu, około 15 m. Lasem ominąłem stado. Ponownie wróciłem na szlak oddalony już 20 m od stada. Samiec stał i przyglądał mi się. Przemieścił się na drugi goniec stada. Zauważyłem, że jakby ironicznie się uśmiechał. Dałem nogę i pobiegłem w dół. Słyszałem chichot całego stada muflonów.
Lekcja;-dzikie zwierzę nie zaatakuje, jeśli wyraźnie pokażesz, że nie masz agresywnych zamiarów. Zachowaj bezpieczną odległość. To magiczna granica.
Podobne zdarzenie miałem na Północy Kanady w Buffalo Sanctuary Northwest Territories. Buffalo, czyli bizon leśny, waży blisko jedną tonę.
Ale to już inna historia.
Calgary, 25 lipca 2020
OD REDAKCJI:
W październiku roku 2014, ratownicy Grupy Bieszczadzkiej GOPR prowadzili akcję poszukiwawczą. Była inne niż zwykle, a jej przebieg został przez nas opisany i opublikowany pod tytułem: PRZYGODA Z NIEDŹWIEDZIEM
